Dlaczego afirmacje nie zawsze działają?

Dlaczego afirmacje nie zawsze działają?

Afirmacje, czyli regularne powtarzanie pozytywnych autosugestii to popularne narzędzie, z chęcią stosowane w wielu środowiskach rozwoju osobistego. Zgodnie z ideą afirmacji, jeśli będziemy stosowali je wystarczająco często i regularnie, mogą przynieść do naszego życia większą samoakceptację oraz pewność siebie. Jak się jednak za moment przekonasz, to popularne narzędzie rozwojowe nie tylko nie działa, ale potrafi nawet nam skutecznie zaszkodzić.

Jak to w końcu jest z tą afirmacją?

Kiedy miałem jakieś 17 lat, trafiłem przypadkiem na książkę „Potęga podświadomości” Josepha Murphego. Autor odnosi się w niej bezpośrednio do idei zapisywania i regularnego powtarzania pozytywnych autosugestii, jako metody, pozwalającej „przyciągnąć” do naszego życia sukces zawodowy, lepsze zdrowie albo dobre relacje. Tłumaczy on sukces afirmacji wpływem na nasze myśli, które – kiedy są bardziej pozytywne – prowadzą do bardziej pozytywnych działań. Brzmi to bardzo mądrze i sensownie.

Powyższą książkę przeczytałem nawet 2 razy i za każdym razem, kiedy kończyłem ją czytać, miałem bardzo pozytywne odczucia z nią związane. Było to oczywiście jeszcze na długo przed tym, zanim rozwój osobisty i psychologia na dobre stały się moją pasją. Już wtedy jednak prostota i obiecane efekty afirmacji przyprawiały mnie o gęsią skórkę. Nie mogłem uwierzyć, że mogę wpłynąć na swoje życie w tak prosty sposób. Byłem naprawdę mocno zmotywowany i pozytywnie nastawiony do zmian. Stworzyłem swoją własną listę afirmacji, zgodnie z zaleceniami autora i codziennie, przez długie tygodnie regularnie je powtarzałem, aż w końcu, zupełnie niespodziewanie…

Żartuję, nic się nie zmieniło 😉

No może poza moim ogromnym rozczarowaniem 🙂 Złośliwy wielbiciel tej metody mógłby powiedzieć teraz, że na pewno za krótko afirmowałem albo robiłem to w niewłaściwy sposób, bo u niego afirmacje działają. Zresztą nie może nie działać coś, co ma tak ogromną popularność – i to na całym świecie. Niestety, badania nie pozostawiły suchej nitki na afirmacjach. Te przeprowadzone przez psycholog Joanne Wood (dla ciekawskich link do oryginalnych badań TUTAJ) pokazały jasno, że afirmacje nie tylko nie działają, ale zdecydowanie częściej nam szkodzą i jeszcze pogłębiają nasze negatywne postrzeganie siebie.

Dwa badania przeprowadzone przez tą psycholog pokazały, że u osób o niskiej samoocenie, które stosowały autosugestię, ostatecznie pogorszyło się ich samopoczucie i pewność siebie. Oznacza to, afirmacje dosłownie im zaszkodziły. U osób, u których stwierdzono wysoką samoocenę, afirmacje nieznacznie poprawiły ich ostateczne samopoczucie i pewność siebie.

Nie ma jednak z czego się cieszyć, ponieważ najważniejszą kwestią pozostaje, kto tak naprawdę „potrzebuje” korzystania z afirmacji i w praktyce robi to częściej – osoby o wysokiej czy o niskiej samoocenie? Myślę, że odpowiedź jest oczywista, stąd możemy przyjąć ogólny wniosek, że nie warto stosować afirmacji.

Istotną kwestią jest też, dlaczego te badania pokazały właśnie takie wyniki? Uważam, że są dwie główne przyczyny:

• Osoby o niskiej samoocenie, które powtarzały afirmacje, najzwyczajniej w świecie nie wierzyły w nie. Stąd im częściej je powtarzały, tym bardziej zdawały sobie sprawę ze swoich braków. Ostatecznie poświęcały sporo swojej uwagi i energii na myślenie o tym, jak bardzo są bezwartościowe i niepewne siebie. W efekcie nawet jeśli na początku badania miały nadzieję na poprawę swojego stanu, ostatecznie spotkały się z rozczarowaniem i pogłębieniem negatywnych przekonań na swój temat.
• Osoby o wysokiej samoocenie były bardziej pewne siebie, stąd zwykłe powtarzanie pewnych sugestii nie wywołało w nich takiego efektu, jak w grupie pierwszej. Wręcz przeciwnie, powtarzanie pozytywnych sugestii na swój temat utwierdziło ich w przekonaniu, że są osobami pewnymi siebie, jednak jak podkreśla Dr Wood – w bardzo nieznacznym stopniu.

Skoro afirmacje nie działają, dlaczego w nie wierzymy?

Uważam, że powodów jest kilka, a błędne powielanie tego samego mitu przez kolejne osoby jest tylko jednym z nich. Myślę, że afirmacje nie przyjęłyby się na tak szeroką skalę, gdyby nie jedna wartość, której podświadomie wszyscy pragniemy. Wartość, z którą u boku przeżywamy każdy kolejny dzień, szczególnie kiedy mówimy o osobach, posiadających niskie poczucie własnej wartości. Mowa tu o nadziei.

Każdy z nas ma nadzieję na lepsze życie. Kto z nas nie chciałby żyć lepiej, czegoś poprawić? Popularne powiedzenie „Nadzieja umiera ostatnia” jest tego doskonałym przykładem. Kiedy umiera nadzieja, wszystko inne przestaje mieć sens.

Kiedy ja trafiłem na pojęcie rozwoju osobistego, byłem nastolatkiem, który miał problemy związane z niskim poczuciem własnej wartości, z brakiem pewności siebie czy z budowaniem relacji. Myśl, że mogę zmienić swoje życie przez tak prostą metodę, była dla mnie niezwykle ekscytująca. I myślę, że dlatego afirmacje są też tak ekscytujące dla milionów ludzi na całym świecie. Myślę, że wielu z nich tak bardzo nie wierzy w siebie i w lepszą przyszłość, że potrzebują, chociażby promyka nadziei na to, że ich życie może stać się lepsze.

A co daje większą nadzieję, niż możliwość zmiany przez same tylko myśli? Jesteśmy często zbyt leniwi albo wystraszeni możliwością porażki, więc wielu z nas przychodzi z trudem podejmowanie się działań w kierunku zmiany. Działania rodzą już ryzyko porażki. Porażka to ból, więc unikamy działań. Całe błędne koło nam się zamyka.

A afirmacje to właśnie taka przepustka do lepszego życia, która omija porażkę. Oto otrzymujemy do ręki narzędzie, którym możemy w prosty sposób postawić swoje życie do pionu. Bez żadnego większego wysiłku. Bez ryzyka porażki. Bez konfrontowania się z bólem. W dodatku każdy z nas potrafi afirmować. Stworzenie takiej listy sugestii jest dziecinne proste dla każdego, a przy okazji może to być świetna zabawa. Niestety – to się po prostu sprzedaje.

Co polecam stosować zamiast afirmacji?

Jedną z najważniejszych rzeczy, których nauczyłem się podczas kilku ostatnich lat pracy nad sobą, to fakt, że droga to największych zmian w życiu prowadzi przez działanie. Prawda z pewnością mało ekscytująca, ale taka jest rzeczywistość. Ostatecznie cały rozwój osobisty sprowadza się do działania. Tak jak w tej znanej historii o drwalach, w której dwie grupy drwali wycinają las. Jedna grupa przez cały czas ścina drzewa, a druga co jakiś czas odpoczywa. Która zetnie drzewa szybciej? Ta, która odpoczywa, bo w przerwach ostrzy swoje siekiery.

Rozwój osobisty to właśnie takie ostrzenie siekiery. A kiedy już przygotujesz swoje narzędzia, po prostu bierzesz się do pracy. Podejmujesz się działania. Afirmacje to takie ostrzenie siekiery, ale samym ostrzeniem nie zetniesz drzewa. Potrzebne jest jeszcze działanie.

A więc pierwsze pytania, które warto sobie zadać, to – Po co chcę afirmować? Co chcę osiągnąć? Autosugestię stosujemy zawsze w jakimś celu i w pierwszej kolejności warto sobie uzmysłowić, co tak naprawdę chcemy osiągnąć za jej pomocą, ponieważ wtedy możemy wybrać już inne metody, które działają.

Jeśli np. chcesz zwiększyć swoją pewność siebie, najskuteczniejszym znanym mi sposobem jest zmiana swoich przekonań. Jeśli chcesz lepiej radzić sobie z emocjami, może warto zacząć rozwijać swoją inteligencję emocjonalną?

Sposobów jest wiele i jeśli chcesz je poznać, możesz śmiało rozejrzeć się, chociażby na moim blogu. Zgadza się, to nie zawsze są proste metody. Dodatkowo wymagają działania, a to już zwiększa ryzyko porażki. Jednak działają i gwarantuję Ci to ja i dziesiątki innych badań naukowych 🙂

Pytanie jednak, czy to źle, że nie ma drogi na skróty? To, co przecież jeszcze daje Ci działanie, to droga. Droga, którą musisz przejść, aby dostać się do celu. Po drodze nabędziesz przecież wiele cennego doświadczenia, nauczysz się podnosić po porażkach, lepiej poznasz siebie, swoje mocne i słabe strony, być może nauczysz się przezwyciężać cierpienie albo poznasz też wielu ciekawych ludzi i przyjaciół. Pomyśl, czy to wszystko dałyby Ci zwykłe afirmacje?